Giám đốc thể thao – Vị trí quan trọng trong bóng đá hiện đại

Trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại, vai trò của giám đốc thể thao đã vượt qua ranh giới của một chức danh đơn thuần để trở thành một vị trí không thể thiếu, quyết định đến sự thành bại của câu lạc bộ (CLB). Họ là những kiến trúc sư thầm lặng, chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược dài hạn, định hình triết lý bóng đá và văn hóa của đội bóng. Từ việc giám sát thị trường chuyển nhượng đến quản lý đội ngũ tuyển trạch và phát triển cầu thủ trẻ từ học viện, giám đốc bóng đá đảm bảo sự phát triển bền vững và ổn định tài chính của CLB.

Dù mang nhiều biến thể như director of football hay tổng giám đốc thể thao, bản chất công việc của họ luôn là cầu nối giữa ban huấn luyện và ban lãnh đạo, đưa ra những quyết định then chốt để đội bóng gặt hái thành công.

Nhiệm vụ và chức năng cốt lõi của giám đốc thể thao

Giám đốc thể thao được giao nhiệm vụ duy trì sự liên tục và bền vững trong hoạt động bóng đá của một câu lạc bộ. Damien Comolli, hiện là tổng giám đốc của Juventus và từng giữ chức giám đốc thể thao tại nhiều CLB nổi tiếng, đã nhận định:

“Giám đốc thể thao là người giữ gìn văn hóa của CLB. Chúng ta cần đảm bảo rằng mục tiêu trước mắt, trung hạn và dài hạn đều được quan tâm công bằng.”

Trong quá khứ, vị trí này gần như không tồn tại ở Premier League, nhưng hiện nay, đa số các CLB hàng đầu đều có ít nhất một giám đốc kỹ thuật hoặc tổng giám đốc thể thao đảm nhận vai trò này. Nhiệm vụ chính của họ bao gồm:

• Xây dựng triết lý và văn hóa CLB: Giám đốc thể thao định hình triết lý bóng đá mà toàn bộ câu lạc bộ, từ đội một đến học viện, sẽ tuân theo.
• Quản lý thị trường chuyển nhượng: Họ giám sát đội ngũ tuyển trạch (scouting team) và trực tiếp tham gia đàm phán hợp đồng cho các cầu thủ.
• Phát triển bền vững: Họ chịu trách nhiệm đảm bảo ổn định tài chính và phát triển cầu thủ trẻ từ học viện bóng đá, tạo ra một nền tảng vững chắc cho tương lai.

Sự thay đổi trong thị trường chuyển nhượng và vai trò của giám đốc thể thao

Thị trường chuyển nhượng bóng đá trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều biến động lớn, với sự ra đi và bổ nhiệm liên tiếp các giám đốc thể thao. Sự thay đổi này cho thấy tầm quan trọng của việc có một người đứng đầu bộ phận thể thao đủ năng lực.

Chẳng hạn, tháng 10 năm ngoái, Txiki Begiristain đã thông báo rời Manchester City sau 12 năm và nhường chỗ cho Hugo Viana, một quyết định nằm trong kế hoạch tái cấu trúc dài hạn. Trong khi đó, Dan Ashworth đã từ chức tại Manchester United chỉ sau 5 tháng đảm nhiệm, cho thấy sự bất ổn trong việc định hình chiến lược tại đội bóng này. Tại Arsenal, Andrea Berta, cựu giám đốc thể thao Atletico Madrid, đã được bổ nhiệm để thay thế Edu, với kỳ vọng mang lại kinh nghiệm chuyển nhượng quý giá.

Trong mùa hè vừa qua, Liverpool cũng gia nhập vào “cuộc đua” khi họ tuyển dụng Richard Hughes làm giám đốc thể thao, với nhiệm vụ trọng yếu là đàm phán hợp đồng với các ngôi sao trụ cột như Van Dijk, Salah và Alexander-Arnold, đảm bảo sự ổn định cho đội hình.

Các biến thể và mô hình tổ chức của giám đốc thể thao

Mặc dù chức danh giám đốc thể thao được sử dụng khá phổ biến, nhưng vai trò và trách nhiệm của họ có thể khác nhau đáng kể giữa các câu lạc bộ và quốc gia. Các thuật ngữ như “director of football”, “sporting director”, “general manager” và “technical director” thường được sử dụng thay thế cho nhau.

• Tại Đức, cấu trúc tổ chức thường thấy bao gồm giám đốc thể thao, trưởng bộ phận tuyển trạch, giám đốc kỹ thuật và điều hành thể thao, tạo ra một hệ thống phân chia rõ ràng.
• Brentford lại áp dụng một mô hình tổ chức phân quyền rõ ràng hơn bao gồm các cá nhân với trách nhiệm cụ thể, giúp tối ưu hóa quy trình làm việc dựa trên phân tích dữ liệu.
• Monchi, một trong những giám đốc thể thao nổi tiếng nhất, đã tạo dựng tên tuổi với triết lý “mua rẻ, bán đắt” dựa trên hệ thống tuyển trạch xuất sắc, mang lại thành công vang dội cho Sevilla.

Con đường sự nghiệp và tiêu chí đánh giá thành công của giám đốc thể thao

Theo phân tích của Traits Insights dựa trên dữ liệu của hơn 300 chuyên gia bóng đá châu Âu, các giám đốc thể thao thường đến từ một trong bốn nhóm nghề nghiệp sau:

• The Manager: Chịu trách nhiệm về chiến lược thể thao tổng thể.
• The Recruiter: Tập trung vào công tác tuyển mộ cầu thủ phù hợp với triết lý của câu lạc bộ, thường dựa vào phân tích dữ liệu.
• The (ex-)Player: Các cựu cầu thủ sử dụng kinh nghiệm của mình để điều hành các hoạt động.
• The Executive: Những người có chuyên môn về kinh doanh bóng đá, phụ trách quản lý hợp đồng và nhân sự.

Đo lường thành công của một giám đốc thể thao không chỉ dựa vào số danh hiệu mà một câu lạc bộ giành được. Các yếu tố khác như văn hóa của câu lạc bộ, sự ổn định tài chính và khả năng phát triển bền vững cũng chiếm vai trò quan trọng. Jonas Boldt, giám đốc thể thao của Hamburg, cho biết ông chú trọng vào tài chính lành mạnh và phát triển cầu thủ trẻ. Việc thúc đẩy phát triển bền vững đã giúp Hamburg trở lại Bundesliga và báo lãi lần đầu tiên sau 12 năm vào cuối năm 2021–22.

Hơn nữa, Johannes Spors, giám đốc của Southampton, cũng nhấn mạnh rằng hệ thống tuyển trạch dựa trên dữ liệu và quy trình cải tiến có thể giúp đội bóng nâng cao thành tích một cách bền vững.

Tác động của sự không ổn định và tầm nhìn tương lai

Sự thay đổi liên tiếp của các giám đốc bóng đá có thể dẫn đến tình trạng không ổn định cho câu lạc bộ, gây khó khăn trong việc định hướng phát triển lâu dài, như trường hợp của Manchester United và Newcastle. Ngược lại, Liverpool đã tìm được sự ổn định sau khi bổ nhiệm Hughes, từ đó giúp họ tránh được khủng hoảng hợp đồng.

Spors một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa và hệ thống trong công việc của giám đốc thể thao:

“Công việc của giám đốc thể thao không chỉ là ký hợp đồng. Chúng tôi xây dựng văn hóa, hệ thống và tạo nền tảng cho mọi thành công trên sân cỏ.”

Vai trò này ngày càng trở thành một vị trí thiết yếu trong bóng đá, góp phần định hình văn hóa và chiến lược của câu lạc bộ. Sự bùng nổ trong thị trường chuyển nhượng và sự phát triển không ngừng của bóng đá đã biến vai trò này thành một trong những yếu tố quyết định đến thành công bền vững của đội bóng.

Nhìn chung, giám đốc thể thao không chỉ là một vị trí quản lý mà còn là một chìa khóa thành công trong bóng đá hiện đại. Vai trò này đóng vai trò quyết định trong việc định hình chiến lược dài hạn, xây dựng văn hóa và bản sắc CLB vững chắc. Sự kết hợp giữa khả năng quản lý tài chính, tầm nhìn trong thị trường chuyển nhượng và năng lực phát triển tài năng trẻ đã giúp họ tạo nên sự khác biệt. Thành công của một đội bóng giờ đây không chỉ phụ thuộc vào các cầu thủ hay huấn luyện viên, mà còn là kết quả của một hệ thống vận hành khoa học, nơi vai trò của giám đốc bóng đá được nâng lên một tầm cao mới, đảm bảo phát triển bền vững và gặt hái vinh quang.